Tra từ: huy - Từ điển Hán Nôm

Admin

Có 29 kết quả:

㧑 huy倠 huy噅 huy堕 huy墮 huy婎 huy幑 huy徽 huy戏 huy戱 huy戲 huy挥 huy揮 huy撝 huy晖 huy暉 huy楎 huy煇 huy珲 huy琿 huy睢 huy翚 huy翬 huy袆 huy褘 huy輝 huy辉 huy隳 huy麾 huy

Từ điển Trần Văn Chánh

① Vung (gươm...);
② Khiêm tốn, nhún nhường nhịn.

Tự hình 1

Dị thể 1

Bình luận

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Mặt mũi không đẹp xí. Cũng thưa là Tỉ huy 仳倠.

Tự hình 3

Dị thể 1

Bình luận

Từ điển phổ thông

nói lừa lọc, thưa sai

Tự hình 1

Dị thể 2

Bình luận

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 墮.

Tự hình 2

Dị thể 6

Chữ tương tự 1

Bình luận

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Rơi, rụng. ◎Như: “đọa lạc” 墮落 rơi xuống (chỗ thấp hèn), trụy lạc, “đọa nhập hải trung” 墮入海中 rơi xuống đại dương. ◇Sử Kí 史記: “Hữu nhất lão phụ, nó phân tử, chí Lương sở, trực đọa kì lí di hạ” 有一老父, 衣褐, 至良所, 直墮其履圯下 (Lưu Hầu thế gia 留侯世家) Có một cụ già nua, đem áo vải vóc thô, cho tới khu vực (Trương) Lương, ngay tắp lự tiến công rớt cái giầy xuống cầu.
2. (Tính) Lười biếng. § Thông “nọa” 惰. ◎Như: “đọa dân” 墮民 người chây lười.
3. Một âm là “huy”. (Động) Phá hoại, hủy diệt. § Thông “huy” 隳. ◇Tư trị thông giám 資治通鑑: “Phạt quốc huy thành” 伐國墮城 (Vũ Đế Nguyên Quang nhị niên 武帝元光二年) Đánh nước đập trở thành.

Từ điển Thiều Chửu

① Rơi xuống, sụp đổ, người từng ngày 1 hỏng hư gọi là đoạ lạc 墮落.
② Mười, nằm trong nghĩa với chữ noạ 惰.
③ Một âm là huy. Ðổ nát nhừ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Phá hỏng — Một âm là Đoạ.

Tự hình 1

Dị thể 9

Chữ tương tự 8

Một số bài bác thơ sở hữu dùng

Bình luận

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Rất xấu xí xí ( nói đến dung mạo phụ nữ giới ).

Tự hình 2

Dị thể 1

Bình luận

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lá cờ.

Tự hình 2

Dị thể 1

Bình luận

Từ điển phổ thông

1. hoặc, tốt
2. phím đàn

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Huy hiệu. ◎Như: “quốc huy” 國徽.
2. (Danh) Cờ xí. ◇Phan Nhạc 潘岳: “Huyền mạc lục huy” 玄幙綠徽 (Nhàn cư phú 閑居賦) Màn đen giòn cờ xanh xao.
3. (Tính) Hay, chất lượng tốt. ◇Thi Kinh 詩經: “Quân tử hữu huy du, Tiểu nhân dữ thuộc” 君子有徽猷, 小人與屬 (Tiểu nhã 小雅, Giác cung 角弓) Nếu vua sở hữu nguyên tắc chất lượng tốt, Tiểu nhân tiếp tục theo đòi sau.

Từ điển Thiều Chửu

① Hay, chất lượng tốt. Như xưng tụng người không giống gọi là âm huy 音徽 giờ đồng hồ chất lượng tốt, phong huy 風徽 thói hoặc, v.v. Có nết chất lượng tốt lưu truyền về sau gọi là di huy 遺徽.
② Huy hiệu, ngôi nhà vua thay đổi chủ yếu sóc gọi là dịch huy hiệu 易徽號. Cái mền đay gọi là huy chương 徽章, gọi hiệu riêng biệt của những người không giống là huy hiệu 徽徽號 đều bởi nghĩa ấy cả.
③ Phím đàn.
④ Sợi thừng to tướng.
⑤ Một loại như cờ quạt.

Từ điển Trần Văn Chánh

① (văn) Hay, tốt: 音徽 Tiếng tốt; 風徽 Thói hay; 遺徽 Truyền lại nết chất lượng tốt về sau;
② Phím đàn;
③ Sợi thừng to;
④ Một loại như cờ quạt;
⑤ Huy, huy hiệu: 國徽 Quốc huy; 校徽 Huy hiệu ngôi trường học tập.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cột lại, bó lại. Lấy thừng buộc — Tốt rất đẹp — Gảy thừng đàn — Miếng vải vóc thêu nhiều color, tăng thêm ý nghĩa như 1 lá cờ nhỏ.

Tự hình 2

Dị thể 5

Từ ghép 5

Một số bài bác thơ sở hữu dùng

Bình luận

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 戲.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 戲

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Cờ lãnh đạo nhập quân team, cờ đầu (dùng như 麾, cỗ 麻).

Tự hình 2

Dị thể 2

Bình luận

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 戲.

Tự hình 1

Dị thể 2

Một số bài bác thơ sở hữu dùng

Bình luận

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Đấu mức độ.
2. (Động) Chơi, sướng nghịch tặc.
3. (Động) Đùa bỡn, trào phúng. ◇Thủy hử truyện 水滸傳: “Phả nại vô lễ, hí lộng hạ quan” 叵耐無禮, 戲弄下官 (Đệ nhất hồi) Đáng giẫn dữ quân vô lễ, (dám) trêu cợt hạ quan liêu.
4. (Động) Diễn trò (bằng điều thưa, ca, múa). ◎Như: “hí kịch” 戲劇 biểu diễn lại sự tích cũ.
5. (Danh) Họ “Hí”.
6. Một âm là “hi”. § Thông “hi” 羲. ◎Như: “Hi Hoàng” 戲皇.
7. Một âm là “hô”. (Thán) § Cũng như chữ “hô” 呼. ◎Như: “ô hô” 於戲 kêu ca ôi!
8. § Còn phát âm là “huy”. § Cũng như “huy” 麾.

Từ điển Thiều Chửu

① Ðùa bỡn.
② Làm trò. Diễn lại sự tích cũ gọi là hí kịch 戲劇.
③ Một âm là hô, tương đương chữ hô 呼, như dù hô 於戲 kêu ca ôi! Cũng sở hữu Lúc phát âm là chữ huy, nằm trong nghĩa với chữ 麾.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Cờ lãnh đạo nhập quân team, cờ đầu (dùng như 麾, cỗ 麻).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lá cờ hiệu của ông tướng mạo. Td: Huy hạ 戲下 ( bên dưới cờ, chỉ người nằm trong hạ ) — Một âm là Hí.

Tự hình 4

Dị thể 5

Một số bài bác thơ sở hữu dùng

Bình luận

Từ điển phổ thông

xua, huơ, múa

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 揮.

Tự hình 2

Dị thể 5

Chữ tương tự 3

Từ ghép 1

Bình luận

Từ điển phổ thông

xua, huơ, múa

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Rung động, lắc động, vẫy. ◎Như: “huy đao” 揮刀 khoa đao, “huy hào” 揮毫 quẫy cây viết, “huy thủ” 揮手 vẫy tay.
2. (Động) Gạt. ◎Như: “huy lệ” 揮淚 gạt lệ. ◇Chu Văn An 朱文安: “Văn thuyết tiên hoàng lệ ám huy” 聞說先皇淚暗揮 (Miết trì 鱉池) Nghe nói đến vua trước, âm thầm gạt nước đôi mắt.
3. (Động) Tan đi ra, không ngừng mở rộng. ◎Như: “huy kim như thổ” 揮金如土 vung vãi chi phí như khu đất, “huy hoắc” 揮霍 phung đập, “phát huy” 發揮 khai triển, không ngừng mở rộng.
4. (Động) Ra mệnh lệnh, thông tư. ◎Như: “huy mệnh lệnh chi phí tiến” 揮令前進 đi ra mệnh lệnh tiến bộ lên, “chỉ huy quân đội” 指揮軍隊 tinh chỉnh quân team.

Từ điển Thiều Chửu

① Rung động, lắc động, như huy đao 揮刀 khoa đao, huy hào 揮毫 quẫy cây viết, v.v.
② Tan đi ra, như huy hoắc 揮霍 phung đập, đẩy mạnh 發揮 thực hiện mang lại rõ rệt rệt đi ra.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Múa, phất, vẫy, lắc, quơ, khoa, khua: 揮刀 Múa đao;
② Gạt: 揮淚 Gạt nước đôi mắt, gạt lệ;
③ Huy: 發揮 Phát huy;
④ (văn) Tan tác ra: 揮霍 Tiêu trộn tiêu tốn lãng phí, phung phí.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lay động — Vẫy tay — Tan đi ra.

Tự hình 3

Dị thể 9

Chữ tương tự 5

Từ ghép 5

Một số bài bác thơ sở hữu dùng

Bình luận

Từ điển phổ thông

1. vung lên
2. từ tốn, nhún nhường

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Vung đi ra.
2. (Động) Chỉ huy.
3. (Tính) Khiêm tốn, nhún nhường nhịn. ◇Liêu trai chí dị 聊齋志異: “Bất thậm dữ nhân thông lễ, nhiên cố tri ngẫu chí, vớ diên tiếp bàn trả, huy ức quá ư bình thì” 不甚與人通禮, 然故人偶至, 必延接盤桓, 撝抑過於平時 (Tiên nhân hòn đảo 仙人島) Ít tiếp xúc với những người không giống, tuy nhiên chúng ta cũ vô tình cho tới thăm hỏi, vớ hậu đãi niềm nở, khiêm nhượng rộng lớn bình nhật.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Vung (gươm...);
② Khiêm tốn, nhún nhường nhịn.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Xé rách rưới đi ra.

Tự hình 2

Dị thể 2

Một số bài bác thơ sở hữu dùng

Bình luận

Từ điển phổ thông

bóng (tà huy: bóng chiều)

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 暉.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 暉

Từ điển Trần Văn Chánh

Ánh sáng sủa (mặt trời), nắng và nóng, ánh nắng: 朝暉 Ánh nắng và nóng (sáng) ban mai; 誰討草心,報得三春暉? Ai thưa tấm lòng tấc cỏ, hoàn toàn có thể báo đáp được tia nắng êm ả dịu dàng của tiết tía xuân? (Mạnh Giao: Du tử ngâm).

Tự hình 2

Dị thể 1

Bình luận

Từ điển phổ thông

bóng (tà huy: bóng chiều)

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Ánh sáng sủa mặt mũi trời. ◇Mạnh Giao 孟郊: “Thùy ngôn thốn thảo tâm, Báo đắc tam xuân huy” 誰言寸草心, 報得三春暉 Ai thưa lòng tấc cỏ, Báo được độ sáng mặt mũi trời tía xuân. § Ý thưa lòng u thương con cái như ánh mặt mũi trời ngày xuân ấm cúng, khó khăn báo đền rồng được.
2. (Động) Chiếu sáng sủa, soi, rọi. ◇Vương Dung 王融: “Vân nhuận tinh nghịch huy, phong dương nguyệt chí” 雲潤星暉, 風揚月至 (Tam nguyệt tam nhật khúc thủy đua tự động 三月三日曲水詩序).

Từ điển Thiều Chửu

① Ánh sáng sủa mặt mũi trời. Mạnh Giao 孟郊 sở hữu câu thơ rằng: Thùy ngôn thốn thảo tâm, báo đắc tam xuân huy 誰言寸草心,報得三春暉 ai thưa lòng tấc cỏ, báo được ơn tía xuân, ý thưa ơn thân phụ u tinh nằm trong, khó khăn báo đền rồng được. Ta thông thường thưa khi còn thân phụ u là xuân huy 春暉 là vày nghĩa bại liệt.

Từ điển Trần Văn Chánh

Ánh sáng sủa (mặt trời), nắng và nóng, ánh nắng: 朝暉 Ánh nắng và nóng (sáng) ban mai; 誰討草心,報得三春暉? Ai thưa tấm lòng tấc cỏ, hoàn toàn có thể báo đáp được tia nắng êm ả dịu dàng của tiết tía xuân? (Mạnh Giao: Du tử ngâm).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ánh sáng sủa mặt mũi trời — Sáng sủa.

Tự hình 2

Dị thể 2

Chữ tương tự 2

Từ ghép 3

Một số bài bác thơ sở hữu dùng

Bình luận

Từ điển phổ thông

1. cọc mộc đóng góp nhập tường nhằm treo quần áo
2. một loại cày

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Cọc mộc đóng góp nhập tường nhằm treo ăn mặc quần áo.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Cái cọc.

Tự hình 2

Dị thể 2

Chữ tương tự 1

Bình luận

Từ điển phổ thông

1. ánh sáng
2. soi, chiếu

Từ điển trích dẫn

1. Cũng như chữ “huy” 輝.

Từ điển Thiều Chửu

① Cũng như chữ huy 輝.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 輝 (bộ 車).

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ánh sáng sủa — Sáng rực.

Tự hình 2

Dị thể 5

Từ ghép 1

Một số bài bác thơ sở hữu dùng

Bình luận

Từ điển phổ thông

(xem: ái huy 璦琿,瑷珲)

Từ điển Trần Văn Chánh

Xem 璦琿 [Àihui]. Xem 琿 [hún].

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 琿

Tự hình 2

Dị thể 2

Chữ tương tự 3

Từ ghép 1

Bình luận

Từ điển phổ thông

(xem: ái huy 璦琿,瑷珲)

Từ điển Trần Văn Chánh

Xem 璦琿 [Àihui]. Xem 琿 [hún].

Tự hình 1

Dị thể 2

Chữ tương tự 5

Từ ghép 1

Bình luận

Từ điển phổ thông

trợn ngược mắt

Từ điển trích dẫn

1. (Tính “Tuy tuy” 睢睢 dáng vẻ lườm đôi mắt, nghênh đôi mắt nom.
2. (Danh) Sông “Tuy”.
3. (Danh) Tên thị xã của một châu thời xưa.
4. (Danh) Họ “Tuy”.

Từ điển Thiều Chửu

① Tư tuy rằng 恣睢 lườm hoài.
② Sông Tuy.
③ Một âm là huy. Trợn đôi mắt, ngước đôi mắt.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Trợn đôi mắt, ngước đôi mắt.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Ngước mặt mũi lên tuy nhiên nom — Một âm là Tuy.

Tự hình 2

Dị thể 2

Một số bài bác thơ sở hữu dùng

Bình luận

Từ điển phổ thông

1. cất cánh tít
2. con cái chim trĩ

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 翬

Từ điển Trần Văn Chánh

① (văn) Bay lượn, cất cánh tít;
② (cũ) Con trĩ.

Tự hình 1

Dị thể 2

Bình luận

Từ điển phổ thông

1. cất cánh tít
2. con cái chim trĩ

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Con trĩ lông năm color. ◇Nhĩ nhã 爾雅: “Y, Lạc nhi nam giới, tố hóa học ngũ thải giai bị, trở thành chương ghi chép huy” 伊洛而南, 素質五采皆備, 成章曰翬 (Thích điểu 釋).
2. (Phó) Bay vút nhanh chóng. ◇Nhĩ nhã 爾雅: “Ưng chuẩn chỉnh xú, kì phi dã huy” 鷹隼醜, 其飛也翬 (Thích điểu 釋).

Từ điển Thiều Chửu

① Bay tít.
② Con trĩ lông năm color.

Từ điển Trần Văn Chánh

① (văn) Bay lượn, cất cánh tít;
② (cũ) Con trĩ.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Dáng chim cất cánh thiệt nhanh chóng — phần lớn color lộn lạo ( như lông chim ).

Tự hình 2

Dị thể 2

Chữ tương tự 1

Một số bài bác thơ sở hữu dùng

Bình luận

Từ điển phổ thông

1. đẹp
2. áo tế của hoàng hậu

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 褘.

Tự hình 1

Dị thể 1

Bình luận

Từ điển phổ thông

1. đẹp
2. áo tế của hoàng hậu

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Khăn lấp đầu gối hoặc quấn đầu người sử dụng Lúc tế lễ.
2. (Danh) Áo lễ của vợ vua.
3. Một âm là “y”. (Tính) Đẹp, chất lượng tốt.

Từ điển Thiều Chửu

① Đẹp.
② Áo tế của vợ vua.
③ Cái lấp đầu gối.
④ Cái khăn vắt (túi thơm).

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) ① Áo tế lâu năm của hoàng hậu;
② Cái lấp đầu gối;
③ Cái khăn vắt;
④ Đẹp.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Áo lễ của vua chúa.

Tự hình 2

Dị thể 1

Bình luận

Từ điển phổ thông

1. ánh sáng
2. soi, chiếu

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Ánh sáng sủa bùng cháy. ◎Như: “quang huy” 光輝 độ sáng bùng cháy.
2. (Động) Chiếu, soi. ◇Liêu trai chí dị 聊齋志異: “Nga khoảnh nguyệt minh huy thất, quang quẻ giám hào mang” 俄頃月明輝室, 光鑒毫芒 (Lao san đạo sĩ 勞山道士) Phút chốc, ánh trăng rọi ngôi nhà, sáng sủa rõ rệt từng chân tơ, kẽ tóc.

Từ điển Thiều Chửu

① Sáng sủa, bùng cháy. Làm nên quang vinh gọi là quang quẻ huy 光輝. Mạnh Giao 孟郊: Thùy ngôn thốn thảo tâm, Báo đắc tam xuân huy 誰言寸草心,報得三春輝 (Du tử dìm 遊子吟) ai bảo rằng lòng của một tấc cỏ cụt ngủi, hẹp hòi lại hoàn toàn có thể báo đáp được tia nắng tía ngày xuân chan hoà váy đầm rét mướt. Câu Liệu đem tấc cỏ quyết đền rồng tía xuân của Nguyễn Du 阮攸 mượn ý nhị câu thơ này.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Sáng, tươi sáng, bùng cháy, độ sáng, tia: 光輝 Sáng rực, ánh sáng;
② Chiếu, soi: Xem 輝映.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Như chữ Huy 煇.

Tự hình 2

Dị thể 8

Chữ tương tự 2

Từ ghép 3

Một số bài bác thơ sở hữu dùng

Bình luận

Từ điển phổ thông

1. ánh sáng
2. soi, chiếu

Từ điển trích dẫn

1. Giản thể của chữ 輝.

Từ điển Trần Văn Chánh

① Sáng, tươi sáng, bùng cháy, độ sáng, tia: 光輝 Sáng rực, ánh sáng;
② Chiếu, soi: Xem 輝映.

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 煇

Từ điển Trần Văn Chánh

Như 輝 (bộ 車).

Tự hình 2

Dị thể 5

Chữ tương tự 1

Từ ghép 2

Bình luận

Từ điển phổ thông

huỷ nát

Từ điển trích dẫn

1. (Động) Hủy hoại. ◎Như: “huy đọa” 隳墮 hủy diệt, “huy đột” 隳突 quấy nhiễu, xôn xao, “huy danh” 隳名 mai danh ẩn tính, ẩn cất giấu thương hiệu tuổi hạc. ◇Liễu Tông Nguyên 柳宗元: “Khiếu hiêu hồ nước đông đúc tây, huy đột hồ nước nam giới bắc” 叫囂乎東西, 隳突乎南北 (Bộ xà fake thuyết 捕蛇者說) Hò hét tiếng ồn ào khu vực này khu vực nọ, quấy nhiễu xôn xao người này người bại liệt.

Từ điển Thiều Chửu

① Huỷ nát nhừ.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Huỷ hoại, huỷ nát nhừ, thực hiện hỏng hỏng.

Tự hình 2

Dị thể 4

Một số bài bác thơ sở hữu dùng

Bình luận

Từ điển phổ thông

1. lá cờ
2. chỉ huy

Từ điển trích dẫn

1. (Danh) Cờ đầu, cờ lãnh đạo. ◇Nam sử 南史: “Vọng huy nhi tiến bộ, thính cổ nhi động” 望麾而進, 聽鼓而動 (Lương Vũ Đế kỉ thượng 梁武帝紀上) Trông cờ đầu tuy nhiên tiến bộ lên, nghe trống trải tuy nhiên động quân.
2. (Động) Chỉ huy. ◎Như: “huy quân” 麾軍 lãnh đạo quân.
3. (Trợ) Vậy.

Từ điển Thiều Chửu

① Cờ đầu, cờ lãnh đạo. Vọng huy nhi tiến bộ, thính cổ nhi động 望麾而進,聽鼓而動 (Nam sử, Lương Vũ Ðế kỉ thượng 南史,梁武帝紀上) nom cờ đầu tuy nhiên tiến bộ lên, nghe trống trải tuy nhiên động quân.
② Chỉ huy. Như huy quân 麾軍 lãnh đạo quân.
③ Vậy.

Từ điển Trần Văn Chánh

(văn) Cờ đầu, cờ lãnh đạo. (Ngr) Chỉ huy: 麾軍前進 Chỉ huy binh lính tiến bộ lên.

Từ điển Nguyễn Quốc Hùng

Lá cờ nhỏ dùng làm tinh chỉnh quân sĩ — Vung tay động đậy thực hiện hiệu tuy nhiên đi ra mệnh lệnh cho tất cả những người không giống — Vẫy gọi.

Tự hình 2

Dị thể 5

Một số bài bác thơ sở hữu dùng

Bình luận